Derin Devlet Olsa da Ben de Hizmet Etsem

Deli Yurek dizisinin, The İmam filminin senaristi gazeteci-yazar Omer Lutfi Mete, 'Derin devlet yok, cunku devlet yok' diyor ve ekliyor: 'Keske olsa da calissam!'

Son yillarda ulke gundeminin degismez maddelerinden birini derin devlet ve komplolar olusturuyor. Halk giderek daha buyuk oranda derin devletin varligina, millet olarak cesitli komplolara kurban gittigimize inaniyor. Komplo teorilerinden beslenen romanlar yok satiyor, sisler ardindaki derin devletten haber veren televizyon dizileri reyting rekorlari kiriyor. Peki neler oluyor? Milliyetci soylemin yukselmesi ile paralel yuruyen bu ragbetin ardinda ne var? Bolgemizde yasanan gelismeler, savaslar zihinlere ne tur soru tohumlari birakiyor? Gelecek nelere gebe?

Bu sorularin cevaplarini almak, neler oldugunu ogrenmek icin, komplo teorileri ve derin devlet uzerine yazilar yazan, kitaplar yayinlayan gazeteci-yazar, senarist Omer Lutfi Mete ile gorustum.

Halen Sabah gazetesinde yazan Mete, Kurtlar Vadisi'nin yolunu acan Deli Yurek dizisinin senaristi.

Devletin bireye uyguladigi siddeti yani iskenceyi 12 Eylul Darbesi sonrasinda yasanan bir oyku etrafinda anlatan ve yasaklanip uzun suren tartismalara yol acan Gulun Bittigi Yer'e de imza atan Mete, ayni zamanda birkac ay once gosterime giren The İmam filminin de senaristi.

Unlu senarist halen Hazreti Mevlana'nin hayatini konu alan sinema filminin senaryosu uzerine calisiyor.

Omer Lutfi Mete ile yaptigimiz gorusme iste tum bu konulari kapsiyor.

* * *

Hic yeni olmasa da son birkac yildir halk, komplo teorilerine daha fazla itibar ediyor. Gorunenin ardinda bir de gorunmeyen olduguna inaniyor. Neler oluyor?

Kuresellesmenin artisiyla daha yogun ve hizli komplo uretilse de, eskiden oldugundan az ya da cok oranda komplo yok. Ama son yillarda yasananlarin buna katkisi oldugu kesin. 10 yil once ABD petrol icin Irak'i isgal edecek deseydik 'birakin bu komplo teorilerini' diye baslardi bizim aydinlarimiz. Savasin ardindan ABD'li petrol sirketlerinin ihaleleri almasi, komplo yoktur diyenlerin yuzune camur gibi carpmistir.

Komplo teorilerinin uyarici, uyandirici etkisi olabilir elbette ama aciga cikan edilgenlik guvensizlik duygusu ayni zamanda kaosu da dogurmaz mi? Ornegin ulkemiz, bolgemiz icin ortaya atilan komplolar dikkatleri baska bir yone cekmek icin ortaya atilmis olamaz mi?

Tabii ki cok girift komplolar da uretilebilir. Eger bolgesel ya da kuresel olarak Turkiye uzerinde emelleriniz varsa, Turk halkinin uyanisindan nasil bir amac umabilirsiniz ki?

Komplolarin hangisinin gercek, hangisinin dikkat dagitmak icin uretilmis komplolar oldugunu nasil ayirt ediyorsunuz?

Bunu ayirt edecek olan ulkenin guvenlik ve stratejik kurumlaridir. Bir aydinin ayirt etmesi zordur. Komplo konusunda yanlis ve sivri iki algilama var. Biri komplo yoktur algilayisidir. Bunlar ya isbirlikcidir, komplonun parcasidirlar ya da aptal ve megaloman kisilerdir. Digeri de her okuzun altinda mason buzagisi arayanlardir. Bir de iki tarafa da dengeli bakabilenler vardir.

ABD DUNYA İCİN BİR LUTUF

Komplolarin hepsi gerceklesiyor mu sizce?

Butun komplolar gerceklesiyor olamaz. Tek kutup ABD degil de baska bir ulke, mesela Almanya ya da İngiltere olsaydi komplolar daha fazla gerceklesiyor olurdu. ABD en azindan bir ittifaklar harmani, iradesi daginik. Bu, insanoglu icin, dunya icin bir lutuf ayni zamanda.

Gidisata, gerceklesen komplolara baktiginizda ne goruyorsunuz, dunyayi ne bekliyor?

Bir mumin olarak ongorude bulunamiyorum ama ahir zamanda bir catismanin olacagi kesin. Bagimli oldugum bir gercek var cunku.

FİNAL SAVASI 25-30 YIL SONRA

Nedir o gercek?

Onumuzde savaslarin savasi, final savasi var.

Dunyanin sonunu getiren, kiyamet oncesi bir savastan mi bahsediyorsunuz?

Evet. Semavi dinlerin hepsi bunu soyluyorsa demek ki bu bilgi gercek. Hiristiyanlarla aramizdaki temel fark su: Onlar Deccal olarak bizi goruyorlar, biz onlari. 1982'de Reagan Amerika'yi Lubnan savasina soktugunda bu armegedondur' demisti, yani kiyamet. Irak savasini boyle gorenler de vardir. Sunu net olarak biliyorum: Armagedonu getirecek final savasi bizim disimizda gecmeyecek.

Nasil bu kadar emin olabiliyorsunuz?

Bunun ne kadari bilgi, ne kadari sezgi, ne kadari analiz bilemem. Sunu biliyorum: Turkiye bu savasin disinda olmayacak.

Ne zaman olacak bu savas?

Belki 25-30 yil sonra. O yillara kadar Amerika da dagilmayacak.

DEVLET DE YOK DERİN DEVLET DE

Susurluk ve 28 Subat'tan bu yana her lafin basi 'derin devlet'. Siz ise derin devletin olmadigini cunku devletin olmadigini soyluyorsunuz. Bu cok iddiali bir tez degil mi? Sizin devlet ve derin devlet taniminiz nasil?

İnsan bedeni uzerinden tanimlarsak devlet sagliktir, derin devlet de bagisiklik sistemi. Bagisiklik sistemi o bedeni, toplumu saglikli kilar, yasatir. Derin devlet gizli servisler ya da ordu degildir. Mesela İngiltere'de derin devlet kralicedir, Almanya'da Alman gizli servisi.

DERİN DEVLET MGK OLMALI

Turkiye'de bagisiklik sistemi gorevini gormesi gereken kurum hangisi sizce?

Milli Guvenlik Kurulu, derin devlet catisi olarak iyi dusunulmus bir yapidir fakat orgutleyenler ihtilalciler oldugu icin islemez. Sorumsuz Cumhurbaskani niye MGK'nin basidir? Oysa tarihe karsi hesap verecek olanin derin devletin de basi olmasi lazimdir. Bizim Milli Guvenlik Kurulumuz milli guvensizlik kurulu olarak isler.

Sizin de derin iliskiler icinde oldugunuz, derin devletin bir parcasi oldugunuz icin derin devlet yok dediginizi soyleyenler var. Bunlara ne diyorsunuz, size niye inanalim?

Derin devlet olsaydi keske de ben de icinde olsaydim. Keske! Ozgur dusuncemi satmadan ona hizmet etmeye hazirim. Bundan asla utanmam. Bu konuda karari zaman verecektir.

Kurtlar Vadisi'nin tezine inanmasam da degerini inkar edemem

Metal Firtina gibi politik bilim kurgu romanlari, Kurtlar Vadisi gibi derin iliskileri anlatan televizyon dizileri cok revacta. Bir uyanisa yol actiklarina inaniyor musunuz?

Bunlarin halkin meseleyi anlar gibi olmasina katkisi vardir. Once Deli Yurek, sonra Kurtlar Vadisi ile insanlar derin devlet vardir ya da olmalidir diye dusunmeye basladilar ama bu saglikli bir bilgilenme hali degil. Bir dertlenme hali daha cok. Karanliklarin prensleri hakkinda merak uyandiriyorlar sadece.

Komplo, suphe soylenenin ardindakini, soyleyeni, zamanini, nedenini de sorgulamayi gerektirir. Bu yukselisin hesaplanmis degil de, dogal bir surec olduguna inanalim mi?

Ben bunun dogal bir gelisim, dogal bir surec oldugunu dusunuyorum. Estetik degerleri cok dusuk olmasina ragmen Turkiye'de yabanci dizilere olan bagliligi kirdigi icin onemserim ben yerli dizileri.

Kurtlar Vadisi icin ne dusunuyorsunuz?

Genc arkadaslarin diziyle birlikte yetistigini, ustalastigini gordum. Reytingin ustunde bir basari elde etti dizi, tutkuya donustu. Delik Yurek'de de kismen olmustu ama Kurtlar Vadisi'nde tam bir tutkuya donustu. Cunku cok daha fazla damardan girdiler. Kurgu dahi olsa insanlarda, bu birebir su olayin tercumesidir, dedirtecek guncel olaylara girdiler. Derin devlet olmadigi icin konseptine yer yer katilmasam da hedeflerinin degerini inkar ediyor degilim. Senaristi ben olsam profesyonel anlamda inanmasam da derin devlet varmis gibi yazabilirdim.

Bunu yapar misiniz inanmadiginiz bir seyi profesyonellik adina yazar misiniz?

Memleketime bir hayir gelir diye dusunursem yazarim.

Kenan İmirzalioglu'ndan oyuncu olmaz demistim!

Senaristligini yaptiginiz projelerin yonetmen ve oyuncu seciminde fikir beyan eder misiniz?

Anlamadigim icin cok karismiyorum. Deli Yurek icin Kenan İmirzalioglu'-nun adi gecince, resmine bakip "bundan oyuncu olmaz" demistim. Cok iyi bir oyuncu oysa.

THE İMAM'IN SORUNLARI VARDI AMA...

The İmam'in senaryosunu siz yazdiniz. İzlediginiz filmden memnun musunuz?

Cok da memnuniyetsiz degilim ama siz de dahil elestirmenlerin yazdikla-rina kesinlikle katilmiyo-rum. Film yargisiz infaza ugramistir. (Biz burada The İmam'in sorunlari uzerine uzunca bir tartis-maya giriyoruz. F.O.)

Filmin size gore sorunlari nelerdir?

15 dakikalik fazlaligi vardi. İsmail Gunes, filmin ikinci montajini yetistirebilseydi tempo sorunu kalmayacakti. Film, Esref Ziya'nin ilk filmi, haksizlik etmek istemem ama baska biri oynasaydi daha basarili olabilirdi. Oyku basrol oyuncusunun etrafinda donuyor cunku. İnandiricilik olmayinca buyu bozuluyor. Ayrica ben senaryoyu bir ayda yazdim. Daha fazla zamanim olsaydi daha fazla calisabilirdim.

MEVLANA'NIN SENARYOSUNU YAZMAK ODUMU KOPARTIYOR

Mevlana'nin senar-yosunu yaziyorsunuz, korkutmuyor mu bu sizi?

Odumu kopartiyor. Su anda iyi gidiyor ama okutup degerlendirmeleri alinca karar verecegim.

İcinize sinmezse ben yapamadim, beni affedin der misiniz?

Derim, tabii. Bu agir bir sorumluluk.

Didaktik bir oyku mu anlatiyorsunuz, lirik mistik bir oyku mu?

Didaktik olmayacak. Mevlana'nin sozlerini insanlar okuyor zaten. Mogol dehsetini ve o donemdeki Konya'yi gorsel olarak da anlatan, Mevlana'yi hem alim hem âsik olarak aktaran, icinde savaslarin oldugu bir atmosfer yaratmak lazim.

RUYAMDA MEVLANA 'OLDU BU İS' DEMEZSE İCİM RAHAT ETMEZ

Mevlana'yi kim oynayacak? Zihninizde kimin yuzu beliriyor?

Aklimda birkac isim var ama soyleyemem. Bir Turk, olmadi Musluman bir oyuncunun oynamasini istiyorum.

Senaryoyu yazarken Mevlana'nin manevi varligini yaninizda hissetiniz mi?

Hayir. Mevlana'yi ruyamda gorup bana 'oldu' anlaminda kafasini salladigini gormedikce ya da bir pirin 'iyi yaptin' dedigini duymadikca icim rahat etmeyecek.

Varsin o kusur da Necati'nin olsun!

Kurtlar Vadisi'nin yapimci sirketi Pana Film, Kadiri Tarikati Seyhi Abdulkadir Sasmaz'in ogullari olan Sasmaz kardeslerin. Dizi fikrinin, senaryonun Osman Sinav'la size ait oldugu; tarikatle ticari, siyasi vs. iliskileriniz nedeniyle projeyi onlara devrettiginiz yonunde bir haber cikmisti haftalik bir dergide.

Kurtlar Vadisi'ni transfer edemedikleri icin camur atmayi denedikleri kasitli bir haberdi o. Cocuklarin babasi Abdulkadir Sasmaz benim seyhim, dostum, ahbabim. Ama keske seyhim diyebilecek kadar ciddi bir dervis olsam.

Necati Şaşmaz'in oyunculugu nasil sizce?

Necati Şaşmaz cok sevdigim bir dostum. O benden genctir ama dolu bir insandir. Guzel bir ailede, guzel bir ocakta, buyuk bir kultur birikimi icinde yetismistir. Oyunculuk yapacagi hic aklimdan gecmezdi, ben cok sonra duydum. 'Basimi yaktilar abi ya' dedi.

Kabul etmeden once sorsaydi ne derdiniz?

Babasinin musaade ettigi bir ise 'yakismaz' demek benim haddim degildir.

Son bolumde Sharon Stone ile bir opusme sahnesi vardi...

Oyunculuk bir meslek. Kabul edecekseniz gereklerini yapacaksiniz. Buna dini tasavvufi acidan bir yorum getirmek gerekirse; dine ve tasavvufi durusa aykiri oldugunu da dusunsek bile; kim kusursuzdur? Bu giybetten daha mi kotudur? Allah ile kalbi iliskisi olan birinin deli dolu isler yapmasina bile, anlayisla ve en azindan kendi nefsimi asagida tutacak sekilde bakmaya calisiyorum. Varsin o kusur da Necati Şaşmaz'in olsun. Benim icin o daha makbuldur.

Necati Şaşmaz
yeni şafak